Klemens I

Klemens I lub Klemens Rzymski, cs. Swiaszczennomuczenik Klimient, papa Rimskij (ur. w Rzymie, zm. ok. 101) – zwany Apostołem pokoju, przełożony gminy rzymskiej, papież w latach ok. 91-101, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego. Według tradycji męczennik.

Zaliczony do Ojców Kościoła. Najstarszy znany z imienia pisarz starochrześcijański Według tradycji był czwartym biskupem Rzymu, po Linusie i Anaklecie. Urząd po nim objął Ewaryst.

Biografia

Jego ojciec miał na imię Faustyn. Miał żydowskie pochodzenie i był niewolnikiem. Został uwolniony przez rzymskiego patrycjusza i na jego cześć nadał sobie imię Klemens. Podobnie jak jego dwaj poprzednicy był uczniem apostołów Piotra i Pawła. Chrzest i święcenia kapłańskie otrzymał z rąk św. Piotra.

Pozostał po nim List do Koryntian. Dokument włączono przez jakiś czas do kanonu Nowego Testamentu i długo był czytany w kościołach. Wspomina o tym Euzebiusz z Cezarei w swojej Historii Kościelnej. List do Koryntian Klemensa w czasach nowożytnych został po raz pierwszy opublikowany w 1633 przez Patricka Younga, na bazie manuskryptu zwanego Kodeksem Aleksandryjskim (Codex Alexandrinus), w którym na końcu brakuje jednej strony, tak że wielka modlitwa (akapit 55 – 64) pozostała nieznana. W 1875 Philotheus Bryennius opublikował kompletny tekst, bazując na kodeksie pochodzącym z Konstantynopola (datowanym na 1055), z którego w 1883 wydał także Didachè.

Klemensowi są przypisywane także inne pisma: II List św. Klemensa do Koryntian i dwa Listy do Dziewic. Legenda o życiu i działalności Klemensa związana jest z powstaniem romansu Klementyn, którego jest głównym bohaterem. Chrześcijańscy pisarze z III w. i IV w. utożsamiają go ze współpracownikiem św. Pawła, o którym pisał on w liście do Filipian.

Proszę też i cię, towarzyszu wierny! bądź tym na pomoc, które w Ewangielii wespół ze mną pracowały, i z Klemensem i z innymi pomocnikami moimi, których imiona są w księgach żywota.

Około IV w. ukształtowała się tradycja mówiąca o tym, że zginął śmiercią męczeńską. Podobno cesarz Trajan zesłał go na wygnanie do Pontu i kazał go wrzucić do morza z kotwicą zawieszoną u szyi.

Tradycja pochodząca z IX w. ustaliła, że miejscem męczeńskiej śmierci świętego był Krym (Chersonez Taurydzki) i wyznaczyła datę na rok 102. Rok zakończenia pontyfikatu (97) i rok śmierci (102) nie pokrywają się, gdyż papież ten został wygnany z Rzymu. Obecnie tradycja ta jest podawana w wątpliwość. O męczeństwie ani wygnaniu Klemensa nie wspomina bowiem żaden z wczesnych autorów (Ireneusz z Lyonu, Euzebiusz z Cezarei). Euzebiusz z Cezarei sugeruje, że przed śmiercią zrezygnował z biskupstwa na rzecz Ewarysta.

Za czasów papieża Mikołaja I (858-867) święci Cyryl i Metody przenieśli jego relikwie do Rzymu i pochowali w kościele pod jego wezwaniem (San Clemente).

W ikonografi Klemens jest przedstawiany z kotwicą i rybą. Czasami dodany jest kamień milowy, klucze, fontanna lub książka. Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 23 listopada.

Kościół prawosławny wspomina męczennika 25 listopada/7 grudnia, tj. 7 grudnia według kalendarza gregoriańskiego.

Poprzednik Ankletus

Papież ok. 91 – ok. 101

Następca Ewaryst